InleidingIk hoop dat het met u allemaal goed gaat en dat u het nog een beetje kunt volhouden. Er gloort licht aan het einde van de tunnel. Laat ons hopen dat we in de aanstaande zomer weer gezellig op een terrasje kunnen zitten en naar een restaurant kunnen.
Door Juste Lang
Advocatenkantoor Geerts
Ik wil het met u deze keer hebben over een aanstaande wijziging in de afwikkeling van opgebouwde pensioenaanspraken in geval van een echtscheiding. Sinds 30 april 1959 kennen we de Wet Verevening Pensioenrechten bij Scheiding. Kort gezegd houdt die wet in dat in geval van scheiding ex-echtgenoten recht krijgen op de helft van het ouderdomspensioen dat de andere echtgenoot tijdens het huwelijk heeft opgebouwd. Daarnaast krijgt de ex-echtgenoot, voor zover het pensioenreglement dat kent, recht op een bijzonder partnerpensioen, waarvan de omvang niet wordt bepaald door de duur van het huwelijk.
Deze wet kent allerlei mogelijkheden om van de hierboven omschreven standaardregeling af te wijken. Het is zelfs mogelijk om de wettelijke bepalingen buiten werking te stellen. Dat kan middels huwelijkse voorwaarden maar ook bij een echtscheidingsconvenant.
Als er gekozen wordt voor de standaardregeling, dan krijgt de ene echtgenoot aanspraak op de helft van het ouderdomspensioen dat de andere echtgenoot tijdens het huwelijk heeft opgebouwd. Dit recht is een zogenaamd voorwaardelijk recht omdat het pas tot uitkering komt als de andere echtgenoot daadwerkelijk met pensioen gaat en onder de voorwaarde dat beide echtgenoten in leven zijn. Komt de echtgenoot die recht heeft op het aandeel in het ouderdomspensioen van de andere echtgenoot te overlijden dan behoudt de echtgenoot die in leven blijft zijn/haar volledige ouderdomspensioen en als de echtgenoot wiens ouderdomspensioen voor de helft betaald moet worden aan de andere echtgenoot komt te overlijden dan ontvangt de achterblijvende ex-echtgenoot niet zijn/haar aandeel in dat ouderdomspensioen maar komt daar een bijzonder partnerpensioen voor in de plaats onder de voorwaarde dat je dan nog wel voldoet aan de definitie 'partner'.
Het voorwaardelijk recht op het aandeel in het ouderdomspensioen levert een rechtstreekse vordering op het pensioenfonds op als binnen twee jaar de echtscheiding wordt gemeld en er aanspraak wordt gemaakt op de helft van het ouderdomspensioen van de ander.
In de meeste echtscheidingen gaat het goed omdat de advocaten die de scheidende echtgenoten hebben begeleid de gemaakte pensioenvereveningsafspraken melden bij het pensioenfonds, waardoor het pensioenfonds verplicht is aan de andere echtgenoot zijn/haar aandeel in het ouderdomspensioen uit te betalen. Volgens onderzoeken zou de melding in de praktijk veelvuldig vergeten worden waardoor de pensioenfondsen niet rechtstreeks aan de uitkeringsgerechtigde ex-echtgenoot uitkeren en die ex-echtgenoot weer bij zijn/haar ex moest gaan leuren om zijn/haar aandeel in het ouderdomspensioen. Volgens de onderzoekers is die meldplicht binnen twee jaar een obstakel. Een ander obstakel was dat de aanspraak op het aandeel in het ouderdomspensioen van de andere echtgenoot een voorwaardelijk recht is en pas tot uitkering komt als de andere uitkeringsplichtige echtgenoot daadwerkelijk met pensioen gaat. Als de ex-echtgenoot wiens pensioen het betreft er voor kiest om later met pensioen te gaan, dan zal de andere echtgenoot die het aandeel in het ouderdomspensioen moet ontvangen, moeten wachten tot het moment dat dat feitelijk pensioen ook gaat plaatsvinden. Verder bestaat er het risico van vooroverlijden, je zal maar recht hebben op een flink aandeel in het ouderdomspensioen van je ex. Je ex komt te overlijden dan komt jouw aandeel niet tot uitkering maar komt daar eventueel een bijzonder partnerpensioen voor in de plaats. Het recht op het aandeel in het ouderdomspensioen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd en waarvoor tijdens het huwelijk premie is betaald gaat verloren.
Al deze feiten zijn voor de wetgever aanleiding is geweest om een nieuwe wet te maken, de Wet Pensioenverdeling bij Scheiding. Voor de fijnproevers: het heet, als deze wet in werking treedt, niet meer pensioenverevening maar pensioenverdeling. Het is de bedoeling dat de wet per 1 januari 2022 in werking gaat treden en zal gelden voor alle echtscheidingen die vanaf 1 januari 2022 definitief worden.
De nieuwe wet heeft tot gevolg dat na een echtscheiding ieder van de echtgenoten een individuele aanspraak op het ouderdomspensioen krijgt. De ex-echtgenoot die niet degene is die de pensioenaanspraken heeft opgebouwd krijgt een eigen aanspraak op de helft van het tijdens het huwelijk opgebouwde ouderdomspensioen, alsmede de helft van het tijdens het huwelijk opgebouwde bijzonder partnerpensioen. Beide pensioenpotjes worden bij elkaar gevoegd tot één eigen pensioenaanspraak waarvan de uitkering niet meer afhankelijk is van het moment waarop de ex-echtgenoot die de pensioenaanspraak heeft opgebouwd wel of niet zelf met pensioen gaat.
Deze standaardverdeling hoeft niet meer gemeld te worden bij het pensioenfonds. Partijen kunnen het dus niet meer vergeten. Er bestaat alleen nog maar een meldplicht als scheidende partijen een van de standaardregel afwijkende overeenkomst sluiten. Partijen behouden de mogelijkheid om van de standaardregeling af te wijken. Dat kan bij het aangaan van huwelijkse voorwaarden, dat kan bij het sluiten van een echtscheidingsconvenant. De mogelijkheden om van de standaardverdelingsregel af te wijken zijn omvangrijk.
Het wetsontwerp ligt ter behandeling bij de eerste kamer. Het is te verwachten dat het wetsontwerp door de eerste kamer wordt aangenomen en, zoals gezegd, met ingang van 1 januari 2022 in werking treedt. De kans op het vergeten van het melden van de pensioenafspraken is dan verleden tijd. Ieder krijgt na de echtscheiding zijn/haar eigen pensioenaanspraak bij de betreffende pensioenfonds en is niet meer afhankelijk van het antwoord op de vraag of de andere echtgenoot wel of niet in leven is of wel of niet al met pensioen is.
Ik hoop dat u in de toekomst op deze nieuwe regeling geen beroep hoeft te doen, maar voor het geval dat wel zo is weet u wat per 1 januari 2022 de nieuwe Wet Pensioenverdeling bij Scheiding inhoudt.
Blijf gezond en houd vol.