Door Marlies de Vet
Elke dinsdagochtend is Jan bezig met natuurherstelwerkzaamheden, samen met team van vitale zestig- en zeventigplussers. Jan vertelt dat de hagen die er vroeger stonden overwoekerd waren door braam. Braam is een van de soorten die goed gedijt op veel stikstof. Andere planten komen daardoor in de verdrukking. De verruiging van braamstruiken is verwijderd. Een gemengde haag van inheemse struiken verbetert de biodiversiteit. Hagen bieden voedsel, beschutting en nestelgelegenheid voor veel diersoorten. Denk aan insecten, vogels, kleine zoogdieren en aan hazelworm; levendbarende hagedis. De haagaanplant is op dit moment nog niet meer dan een aantal iel ogende struikjes. "Maar het is natuurlijk fantastisch als je straks weer zo'n mooie struikenhaag hebt, zoals het eigenlijk oorspronkelijk was", aldus Jan.
Kleinschalig heidebeheer
We nemen een kijkje op een heideveldje waar het vrijwilligersteam met kleinschalig heidebeheer bezig is geweest. De zaailingen van grove den zijn uitgetrokken. Oude heistruiken zijn verwijderd. Er zijn kleine plagplekken gemaakt door de bovenste laag van de vergraste heide af te graven. De geplagde zoden liggen opgestapeld, waardoor er een aantrekkelijk schuilplekje ontstaat voor diverse diersoorten. "Dit is best wel zwaar werk hoor," licht Jan toe, "je staat voorover gebogen, je gebruikt je armen, je beenspieren om stabiel te staan en je middenrif om tegenwicht te geven. Dus eigenlijk gebruik je alles op zo'n dag." Terwijl er in de natuur gewerkt wordt, leren de vrijwilligers ook over de voorkomende plantensoorten. Willem van Kruijsbergen, die de werkzaamheden coördineert, vertelt veel over het waarom van het natuurbeheer. En hoe je door kleine ingrepen de soortendiversiteit kunt verbeteren. "Er is zoveel te doen, je bent eigenlijk nooit klaar."
Verwondering voor de natuur
In zijn jeugd was Jan altijd buiten. De verwondering voor de natuur werd op zeven-/achtjarige leeftijd aangewakkerd. Jan vertelt dat zijn oudste broer biologie studeerde. "Die was vijftien jaar ouder en nam ons - Jan heeft een tweelingbroer - op zondagochtend mee naar de Hilversumse heide en de schaapskooi." Tijdens zijn studie was natuur even niet in beeld. Toen Jan als kaakchirurg in het Elisabethziekenhuis ging werken en met zijn gezin in Goirle kwam wonen, werd er met de drie kinderen veel gewandeld en gefietst. Zes jaar geleden ging Jan met pensioen. Via collega en loopmaatje Han Go kwam hij bij het Biodiversiteitsteam Goirle-Riel.
Vrijwilliger in het natuuronderhoud is ook...
Samen lekker buiten bezig zijn. "Het is altijd leuk," zegt Jan, "met een aantal mannen... je praat natuurlijk over allerlei zaken. En ten tweede: ik voel me altijd goed als ik hier vandaan kom. Het geeft lucht aan je hersenen." Waar merk je dat aan? Lachend: "Dat je optimistisch bent. Ik heb altijd veel gesport, dus dat maakt niet zo veel uit, maar ik vind het heerlijk om buiten te zijn." Jan vindt dat (te) veel mensen binnen trainen terwijl het werken in de natuur eveneens als lichaamstraining beschouwd mag worden, maar dan in de buitenlucht.
Zien wat er in de natuur gebeurt
Bijna twee jaar is Jan actief in het natuurbeheer op De Hoevens. Als je wekelijks op het landgoed bent, zie je wat er in de natuur gebeurt. Je ziet door de seizoenen heen de effecten op langere termijn. De wilgen die in de winter geknot zijn, gaan binnenkort weer uitlopen. Het openmaken van de vergraste heide levert een zichtbaar rijkere soortendiversiteit op. "Hier zie je ineens mooie kelkjes, bekermosjes." Verderop wijst Jan rode heidelucifer aan; kleine rode knotsjes op steeltjes van een paar millimeter. "Het is zwaar werk maar het geeft veel voldoening", besluit Jan. Voor mensen die niet zien wat er in de natuur gebeurt, heeft Jan nog een tip: "Ga meer naar buiten!"su cupcake sugar plum. Pastry pie pudding tiramisu donut ice cream candy. Sweet marshmallow soufflé pudding. Marzipan macaroon jelly beans. Croissant gummi bears chupa chups sugar plum tootsie roll apple pie cupcake.
Candy sweet roll jelly beans candy marzipan. Powder jelly-o cookie sweet roll tart pudding croissant bonbon pudding. Gummi bears caramels donut carrot cake carrot cake chupa chups bonbon tootsie roll.