By Eddie Franken on woensdag 19 mei 2021
Category: Column

Taal

Over wanneer taal ontstaan is, lopen de schattingen uiteen van 50 duizend jaar tot 2 miljoen jaar geleden. Hebben we een gemeenschappelijke oertaal? De wetenschap weet het niet zeker, maar het Indo Europees is de voorouder van bijna alle Europese talen.

Hoe mooi kan taal zijn?
Het is een vraag met een uitroepteken? Taalfilosoof Ludwig von Wittgenstein zei: "Het einde van mijn taal, is het einde van mijn wereld." Dat klopt natuurlijk voor een taalfilosoof, maar een taal kan ook ruim genomen worden. Dieren hebben dan wel geen taal met allerlei grammaticale regels zoals de mens, maar ze communiceren wel, dat is voor hen de taal. Ook planten, bomen bloemen en insecten communiceren.
In een wetenschappelijke proef is aangetoond dat bomen via chemische reacties met elkaar 'praten'. Zo waarschuwen ze elkaar als er teveel insecten op de bladeren zitten, ze gaan dan meer stoffen aanmaken die de bladeren bitterder maken en minder aantrekkelijk voor bijvoorbeeld rupsen. Het mooie is dat niet alleen de aangevallen boom die reactie vertoond maar ook de andere bomen in de buurt. Bijen doen een dansje om andere bijen aan te geven waar nectar te vinden is. Naast de spreek- en geschreven taal kennen wij ook kunstvormen als ballet (lichaamstaal), muziek en beeldende kunst als communicatiemiddel. De mens wil zich uitdrukken.

Taal is ons dagelijks vervoermiddel in de communicatie. Straattaal, vakjargon, schuttingtaal, geheimtaal et cetera. Wanneer je al die taalvormen bij elkaar optelt, is de som ongeveer gelijk aan de taal van de Haagse politiek. Een vaak ongebreidelde brabbeltaal met ingestudeerde zinsconstructies die geen antwoorden geven op de gestelde vraag, maar dit terzijde.

In 1887 werd Esperanto bedacht, zodat mensen uit verschillende landen met elkaar konden praten. Het is nooit populair geworden. Er schijnen nog ongeveer duizend mensen in Nederland te zijn die Esperanto beheersen.

We denken in woorden, hoe dat in ons brein werkt is een mysterie! Je staat er niet bij stil dat wanneer we een praatje maken er iets gebeurt dat wetenschappers nog steeds voor raadsels stelt. De Nederlandse taal kent 36 klanken en we hebben zo'n 60 duizend woorden, dat lijkt eindig maar combinaties van die woorden maken oneindige aantal zinnen mogelijk. Esperanto is nooit de taal geworden die eenheid moest brengen tussen volkeren, de taal die ons verbindt is onuitspreekbaar, te mooi voor woorden.